16:53 / 21-11-2024
Prezident bu mərkəzləri ləğv etdi - Sərəncam
16:27 / 21-11-2024
Azərbaycan XİN Pakistana başsağlığı verib
15:51 / 21-11-2024
Xaçmazda yol qəzası olub, ölən və yaralananlar var
15:11 / 21-11-2024
“Anadolu S”ə hücum - husilərin Türkiyəni təxribata çəkmək cəhdi - TƏHLİL
14:04 / 21-11-2024
Nazir: Azərbaycanda cəmi bir qəpik sosial sığorta ödənişi olan şəxsə minimum pensiya verilir
12:45 / 21-11-2024
Sabah hava əsasən yağmursuz keçəcək
12:44 / 21-11-2024
Sabah hava əsasən yağmursuz keçəcək
12:01 / 21-11-2024
Prezident gələn il böyük sosial islahatlar həyata keçirəcək
15:02 / 15-11-2024
Özbəkistanın ekologiya naziri: COP29 qlobal ekoloji gündəliyi müzakirə etməyə imkan verir
14:30 / 15-11-2024
Rövşən Rüstəmova yeni müavin TƏYİN EDİLDİ - DOSYE
12:34 / 15-11-2024
Sülh sazişi ilə bağlı konkret razılaşma yoxdur - XİN rəhbəri
11:54 / 15-11-2024
Ceyhun Bayramov: Ümid edirik ki, iqlim maliyyələşməsi ilə bağlı dünya dövlətlərinin gözləntisinə uyğun qərar qəbul olunacaq
10:29 / 15-11-2024
COP29-un 5-ci gününün GÜNDƏLİYİ
09:45 / 15-11-2024
Bakıda 4 marşrutun fəaliyyəti BƏRPA EDİLİR
09:16 / 15-11-2024
“Orta Asiyada Sürətləndirilmiş Bərpa Olunan Enerji Tərəfdaşlığı” proqramı təsis edilib
17:39 / 14-11-2024
Spiker Millətlər Birliyinin Baş katibi ilə görüşüb
17:02 / 14-11-2024
Mikayıl Cabbarov: "Azərbaycan daha güclü regional əməkdaşlıq və inteqrasiyanın təşviqinə sadiqdir"
16:11 / 14-11-2024
Prezident İlham Əliyev İslam İnkişaf Bankının prezidenti ilə görüşüb
15:08 / 14-11-2024
Paşinyan üçtərəfli bəyanatı imzalamasından danışdı: “..mən bunu niyə etdim?”
14:34 / 14-11-2024
Yeni ildə neçə gün iş olmayacaq?
13:09 / 14-11-2024
Fransa - İsrail oyunundan öncə təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilib
12:49 / 14-11-2024
"İqlim Skaneri"nin ilkin nəticələri təqdim olunub
11:29 / 14-11-2024
İlham Əliyev Monteneqronun Prezidenti ilə görüşüb - FOTO
10:07 / 14-11-2024
Bakının bu qəsəbəsinin qazı kəsiləcək
09:36 / 14-11-2024
COP29-da TDT ölkələrinin ekologiya üzrə “Nazirlər Bəyannaməsi” imzalanıb
09:05 / 14-11-2024
COP29-un dördüncü günü: Kimlər çıxış edəcək? - SİYAHI
18:46 / 13-11-2024
AKAF COP29-la bağlı avarçəkmə yürüşü keçirəcək
18:07 / 13-11-2024
Əsədovla Mişustin perspektivləri müzakirə etdi - Foto
17:38 / 13-11-2024
İlham Əliyev Mixail Mişustinlə görüşdü
Ən çox sözə sahib olan dillər - Türkcə 20-ci yerdədir...
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünya əhalisi müxtəlif dillərdə danışaraq bir-biri ilə ünsiyyət qurur. Hansı dilin daha zəngin, daha güclü dil olması hər zaman müzakirə mövzusu olub. Burada müxtəlif kriteriyalar nəzərdən keçirilə bilər. Məsələn, dilin əhatə etdiyi coğrafiyanın genişliyi, bu dildə danışan insanların sayı, dilin neçə ölkədə rəsmi statusa malik olması və s. Başqa kriteriya isə dilin söz dağarcığı - lüğət tərkibidir.
Yəni hansı dildə söz ehtiyatı - kəlmələrin sayı daha çoxdursa, bu dil zəngin dil hesab olunur. Əslində hansı dildə daha çox söz olduğunu bilmək çətin məsələdir. Çünki tarixən bir-biri ilə qaynayıb-qarışan xalqların dilləri də bir-birindən təsirlənib. Müasir dünya dillərinin hamısında çoxlu alınma sözlər var. Belə olan halda dillərin zənginliyini müəyyən edərkən bir neçə dildə istifadə olunan hansısa sözün konkret bir mənşə dilinə, yaxud istifadə olunduğu bütün dillərə aid edilməsi ilə bağlı texniki məsələlər ortalığa çıxır.
Canlı orqanizm kimi qəbul olunan dildə bu cür proseslərin getməsi olduqca təbiidir. Unutmaq olmaz ki, yeni sözlərin yaranması praktik ehtiyaclardan doğur və yalnız bu halda işləklik qazana bilir. Sırf yeni söz yaradıb dili "zənginləşdirmək" naminə söz və şəkilçilərdən istifadə edərək hansısa süni kəlmələr uydurmaqla dilin lüğət tərkibini artırmaq mümkün deyil. Tarixdəki bir neçə məşhur təcrübə də bu yolun qeyri-effektiv olduğunu sübuta yetirib.
Dilin zənginləşməsi, söz yaradıcılığı bu dildə hansısa elmi inkişaf hesabına baş verə bilər. Məsələn, bu dilin daşıyıcısı olan, bu dildə düşünən hansısa alim öz tədqiqatı ilə bağlı hansısa yeni anlayışın adlandırılması üçün təbii olaraq öz dilindən istifadə edəcək, sözügedən anlayış hansısa formada adlandırılacaq. Bu ad yeni söz kimi dilə qazandırılacaq.
Bundan başqa, ədəbiyyatın da dildə söz tərkibinin artırılmasında rolu ola bilər. Bir çox hallarda şair və yazıçılar arxaik sözləri, yaxud dialekt ifadələri öz əsərlərində istifadə edərək ümumişlək kəlmələrə çevirirlər. Lakin yuxarıda qeyd olunduğu kimi, bütün bunlar yalnız təbii halda baş verdikdə, praktik ehtiyacdan irəli gəldikdə mümkün olur. Süni şəkildə hansısa sözlər ümumi istifadəyə "itələnə" bilməz.
Dilin zənginləşməsi üçün digər bir amil isə bu dildə danışan adamların sayının çox olması, dolayı olaraq bu dildə düşünən, yazıb-yaradanların da payının çox olması ilə yeni anlayışların yaranması ehtimalının yüksəkliyidir. Burada siyasi amillər ortaya çıxır.
Hansı dil böyük imperiyalar tərəfindən istifadə olunubsa, həmin imperiya geniş əraziyə yayılıbsa, bu dildə yeniliklərin yaranması və yeni sözlərin ortaya çıxması daha labüddür. Yerli dillər isə bu cür dillərdən daha çox alınma söz alaraq tədricən kiçilir və ölü dilə çevrilməyə üz tutur.
Bu baxımdan hər nə qədər çətin olsa da, dillərin söz sayına görə təsnifatını aparmaq olar. Dildəki sözlərin sayını tapmağın ən düzgün yolu həmin dilin etibarlı sayılan lüğətinə baxmaqdır. Ehtimal olunur ki, ən çox aktiv danışılan sözlərin olduğu dil ingilis dilidir. Oksford ingilis dili lüğətində 615 100 söz var. Lüğət təxminən 5400 yeni ingilis sözü ilə daim artır.
İngilis sözlərinin bolluğunun səbəbi onların bütün dünyada və bütün mümkün fəaliyyət sahələrində yayılmasıdır. Həmçinin, fransız dilindən fərqli olaraq, ingilis dili başqa dillərdən söz almağı xoşlayır, buna görə də eyni qavram üçün bir neçə ifadə var. Çin dili kimi əlifbadan kənar dillərdə sözlərin sayını müəyyən etmək daha çətindir. Ərəb dili 12 milyon sözdən ibarət çox böyük lüğətə malik bir dil olsa da, onların yalnız 10 faizi aktiv şəkildə istifadə olunur. 17,4 milyon sözdən ibarət olan alman dili isə xüsusilə ingilis dilindən götürülmüş terminlər və ya yeni söz birləşmələri sayəsində daim böyüyür.(Modern)
Tarix: 28-02-2024, 17:37
Bölməyə aid digər xəbərlər
7-12-2023, 08:41
İlham Əliyevin 3 saatlıq çıxışının TAM MƏTNİ
24-07-2020, 09:42
İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş müşavirə keçirildi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
27-02-2021, 00:45
İlham Əliyev mətbuat konfransı keçirdi - Video
7-07-2020, 01:17
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda modul tipli hospitalın açılışında - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
21-07-2020, 18:03
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda təqdimat mərasimində - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
27-07-2020, 23:21
İlham Əliyev yeni təhsil nazirini qəbul etdi - YENİLƏNİB + FOTO/VİDEO
14-05-2021, 17:23
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Şuşada “Xarıbülbül” festivalının açılışında iştirak ediblər
7-07-2020, 14:32
Azərbaycanlı həkim: “Xəstə bir saat əvvəl su içib test versə, neqativ cavab ala bilər” - MÜSAHİBƏ
12-04-2021, 17:33
İlham Əliyev Hərbi Qənimətlər Parkında - Foto
15-01-2021, 18:16
Prezidentin Şuşa səfərindəki çıxışları - TAM VERSİYA, YENİLƏNİB
19-07-2020, 18:01
İdman jurnalistikası: Keçmişi, indiki problemləri və ümidli gələcəyi
24-07-2020, 18:07
Rəna xanım Paşayevanın xatirəsinə: “Əlvida, gözəl insan”
11-07-2020, 11:20
Emin Məmmədov: “Buzlu şüşə” görüntüsü olan adama “koronavirusa yoluxub” deyə bilmərik” - MÜSAHİBƏ
17-11-2020, 12:47
İlham Əliyev və Mehriban Əliyevanın Füzuli və Cəbrayıl səfəri -TAM MƏTN
18-11-2023, 10:40
Hidayət də, zəlalət də Allahdandır?
20-07-2021, 19:16
Cənubi Qafqazın taleyi bu gün İlham Əliyevin Putinə deyəcəyi son sözdən asılıdır: - Tahir Kərimli niyə "Daşnaklar"la eyni cərgədə dayanır?
31-01-2024, 10:33
Bakıda saxlanılan casusun Fransadakı qalmaqalı böyüyür - YENİ FAKTLAR
8-07-2020, 16:18
AzTV mövsümü necə başa vurdu və telekanaldan gözləntilər - SORĞU
9-07-2020, 22:29
Pandemiyadan zərər çəkənlərə bank kreditləri üzrə dövlət zəmanətinin verilməsi QAYDASI
8-07-2020, 18:35
Test “neqativ” çıxıb, amma KT “buzlu şüşə” göstərir - ARAŞDIRMA